Toprak Mahsulleri Ofisi Yerköy Şube Müdürü Cafer Topuksuz, geçtiğimiz günlerde hasat sezonu başlayan ve tarlalarda pancar sökümü yapan vatandaşları ziyaret ederek “Ekmek israfını önleme” çalışmaları hakkında öğrencilere çeşitli bilgiler verdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan tarafından startı verilen Ekmek israfını önlemek için başlatılan kampanya hakkında bilgilendirme yapan Yerköy Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Şube Müdürü Cafer Topuksuz, resmi kurum ve kuruluşların yanı sıra pancar hasadı yapan çiftçileri tarlada ziyaret ederek başlatılan kampanya için destek istedi.
Yerköy TMO Müdürü “Ekmek İsrafını Önlenmesi” kampanyası kapsamında Yozgat ve ilçelerinde hasat yapılan pancar tarlalarını gezerek vatandaşlardan destek istedi.
TMO Yerköy Şube Müdürü Cafer Topuksuz, ziyarette çiftçilere 17 Ocak 2013 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından başlatılan ekmek israfı ile ilgili çeşitli açıklamalarda bulundu.
Topuksuz, 17 Ocak 2013 tarihinden bu yana yapılan çalışmalarla ekmek israfındaki azalma ile 2,8 Milyar tasarruf sağlandığını ve çalışmaların devam ettiğini, 2013 Yılı, Türkiye’de Ekmek İsrafı Araştırması Sonuçları Açıklandığını belirtti.
Topuksuz, Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası’nın Ülke Ekonomisine Bir Yıllık Katkısı 2,8 Milyar TL kazanç elde edildiğini, ekmeklerin neden olduğu “israf” konusuna çözüm getirmek amacıyla yeni bir proje hayata geçirildiğini söyledi.
“Ekmek İsrafı Konusundaki Dünya Verilerini”
Dünya verilerine göre ekmek israfı konusunda da çeşitli açıklamalarda bulunan Topuksuz, şunları söyledi:
“Yılda 870 milyon insanın (Dünya nüfusunun % 12,5’i) yetersiz beslendiği, yaklaşık 10 milyon insanın ise açlık ve yetersiz beslenmeden öldüğü dünyamızda, yıllık 1,3 milyar ton gıdanın israf edildiği tahmin edilmektedir. Bu israfın ekonomik değeri ise 1 trilyon ABD $’na karşılık gelmektedir. Dünya Gıda Örgütü verilerine göre israf edilen veya kayba uğrayan miktar, dünya gıda üretiminin üçte birini oluşturmaktadır.
Dünyadaki gıda kaybı ve israfının dörtte birinin önlenmesiyle bile yetersiz beslenen 870 milyon insanın gıda ihtiyacı karşılanabilmektedir. Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde kişi başı gıda israfı yıllık 95-115 kg, Sahra Altı Afrika’sı ve Güney-Güney Doğu Asya’da ise 6-11 kg arasındadır.
Gıda kayıp ve israfının ekonomik karşılığı, gelişmiş ülkelerde 680 milyar ABD doları, gelişmekte olan ülkelerde ise 310 milyar ABD doları’dır. ABD’de gıda üretimi için su kaynaklarının % 80’i, toplam arazilerin % 50’si ve enerji bütçesinin % 10’u kullanılmasına rağmen üretilen gıdanın % 40’ı israf edilmekte veya kayba uğramaktadır. Son 40 yılda gıda israfı % 50 oranında artış göstermiştir. Her 6 Amerikalıdan 1’i gıdaya erişimde sıkıntı yaşamaktadır. İsrafın % 15 oranında azaltılması halinde, ABD’de açlıkla karşı karşıya olan 25 milyon insanın gıda ihtiyacı karşılanabilecektir. Kanada’da tarladan sofraya kadar uzanan gıda zincirinde kayba uğrayan veya israf edilen gıda miktarının ekonomik karşılığı 27 milyar ABD dolar’dır. Bu değer toplam gıda üretiminin yaklaşık % 40’ına, Kanada Gayrı Safi Yurt İçi Hâsılası’nın (GSYİH) ise % 2’sine denk gelmektedir. Bu değer, aynı zamanda en fakir 32 ülkenin GSYİH toplamından fazladır.
Avrupa Birliğinde her yıl 89 milyon ton gıda (kişi başı 176 kg) israfı yapılmakta olup bunun ekonomik karşılığı 11,4 milyar €’dur. Bu miktarın 2025 yılına kadar % 50 oranında azaltılması hedeflenmektedir. Tüm gıda israfının % 42’si evlerde, % 39’u üretim safhasında, % 14’ü yiyecek/içecek hizmeti sektöründe (catering), % 5’i toptancı veya perakendeciler tarafından yapılmaktadır.
AB Komisyonunun 2010 yılı bulgularına göre; AB’nin yıllık ekmek üretimi 32 milyon ton civarında olup toplam tüketim 22,5 milyon tondur (kişi başı ortalama tüketim 50 kg). Bu veriler ışığında AB’de üretilen ekmeğin yaklaşık % 30’u israf edilmektedir.
İngiltere Çevre Gıda ve Kırsal İşler Bakanlığı (DEFRA) tarafından yayımlanan 27 Temmuz 2010 tarihli rapora göre; 2008 yılında satın alınan tüm gıda ve içeceklerin % 15, ekmeğin ise % 32 oranında israf edildiği belirtilmektedir.
İngiltere Atık ve Kaynaklar Eylem Programı (WRAP) verilerine göre yıllık unlu mamuller israfının 680.000 ton, maliyetinin ise 1,1 milyar Pound (yaklaşık 1,8 milyar ABD doları) olduğu hesaplanmıştır. İngiltere’de toplam gıda ve içecek israfı ve kaybı 8,3 milyon tondur. Bu miktarın 5,3 milyon tonu önlenebilir düzeydedir.
Avusturya’da bir yılda üretilen ekmeğin % 10’u (yıllık 70 bin ton) israf edilmekte olup bu israf 1 milyon Avusturyalının yıllık tüketimine karşılık gelmektedir.
Alman Tarım Bakanlığı verilerine göre Almanya’da her yıl 11 milyon ton gıda israf edilmektedir. İsrafın % 60’ı hane halkı, % 20’si satış yerleri, % 17’si ise restoran ve kafelerde gerçekleşmektedir. Her yıl kişi başına yaklaşık 81,6 kg gıda israf edilmekte olup bunun 53 kg önlenebilir israftır.
İtalya’da hububat ürünleri üretimi kişi başı yıllık 158 kg, fiili tüketim ise 94 kg olarak gerçekleşmektedir. Yani üretimin yaklaşık % 40’ı israf edilmekte veya kayba uğramaktadır.
Gelişmiş ülkelerde çöpe atılan gıdaların % 40′ı, aslında yenebilecek durumdadır.
Gelişmiş ülkeler yılda yaklaşık 222 milyon ton yenebilir ürünü heba etmektedir. Bu miktar, neredeyse Sahra Altı Afrika ülkelerinin yıllık toplam gıda üretimine karşılık gelmektedir.
Gelişmekte olan ülkelerde yiyeceklerin ziyan olmasının nedenleri ise daha farklıdır. Fakir ülkelerde, taşımacılık ve depolama alanındaki yetersizlikler nedeniyle hasatın % 40′ı daha tarladan tüketiciye ulaştırılırken ziyan olmaktadır. Ayrıca ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesi aşamasında da kayıplar meydana gelmektedir.
Gelişmekte olan ülkelerde yılda 150 milyon ton buğday heba olmaktadır. Bu kayıp, tüm fakir ülkelerdeki açlığı ortadan kaldırabilecek buğday miktarının altı katını oluşturmaktadır.”
Topuksuz, kampanyanın başlatılma sebeplerini ise şu şekilde sıraladı:
“Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ana görevi, başta hububat olmak üzere görev alanındaki tarımsal ürünlerin piyasalarını düzenleyerek üretici ve tüketiciyi koruyacak tedbirler almaktır.
TMO’nun ana faaliyet konusunu teşkil eden hububat içinde yer alan ve ekmeğin temel hammaddesini oluşturan buğday, açlıkla mücadele eden dünyada giderek daha stratejik hale gelmektedir. Toplumumuzun her kesiminin sofrasına giren ve nimet kelimesiyle özdeşleştirilerek kutsal kabul edilen ekmeğin israfı; çiftçinin buğdayı yetiştirirken harcadığı emeği, özveriyi, çabayı tüm yönleriyle görebilen Bakanlığımızı ve Kurumumuzu derinden üzmektedir. Ayrıca israf edilen her dilim ekmekte dünyadaki aç insanların hakkının bulunduğu da dikkate alınmıştır” dedi.