Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin ardından, 08.09.1999 sonrası sigorta girişi olan milyonlarca vatandaş gözünü yeni bir sisteme çevirdi: Kademeli Emeklilik. Ayrıca Bağ-Kur prim eşitlemesi beklentisi de gündemdeki yerini koruyor. İşte yeni sistemin olası detayları, hesaplama kriterleri ve beklentiler…
I. Kademeli Emeklilik Sistemi ve Erken Yaş Şartı
Mevcut yasaya göre, EYT düzenlemesinden sonra işe girenler için kademeli olarak artan emeklilik yaşı uygulanıyor. Yeni düzenleme beklentisine göre sistemin mantığı şöyle özetleniyor:
> İlk işe giriş tarihi ne kadar eskiyse, emeklilik yaşı o kadar erken olacak.
Kademeli Sistemde Hesaplama Kriterleri
Emeklilik hakkı üç temel kriterin birleşimiyle belirleniyor:
1. İlk Sigorta Giriş Tarihi: En belirleyici unsurdur.
2. Gerekli Prim Gün Sayısı: Statüye göre (SSK, Bağ-Kur) farklılık gösterir.
3. Sigortalılık Süresi / Yaş Eşiği: Prim ve yıl şartı tamamlandığında devreye girer.
Olası Kademeli Sistem Tablosu
İlk Giriş Yılı Aralığı Kadın Yaş Eşiği (Örnek) Erkek Yaş Eşiği (Örnek) SSK Prim Eşiği (Gün)
2000 – 2002 52 – 54 55 – 57 7000 – 7200
2003 – 2005 54 – 56 57 – 59 7100 – 7300
2006 – 2008 56 – 58 59 – 60 7200+
Not: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, şu an için yeni bir kademeli emeklilik düzenlemesi planlanmadığını açıklasa da kamuoyu beklentisi bu yönde.
II. Bağ-Kur’lular İçin 7200 Gün Eşitleme Müjdesi
Erken emeklilik bekleyen diğer bir kesim ise Bağ-Kur (4/B) sigortalıları. Mevcut durumda:
Erkek Bağ-Kur’lular: 9000 gün (25 yıl)
Kadın Bağ-Kur’lular: 7200 gün prim şartı
Bu sistemde yaş koşulu da ayrıca devreye giriyor.
Prim Eşitlemesi Neden Önemli?
Maliye ve Hazine Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen çalışmayla, küçük esnafın prim gün sayısının SSK’lılar gibi 7200 güne düşürülmesi hedefleniyor.
Durum Prim Gün Sayısı Fark / Etki
Mevcut Sistem Erkek: 9000 gün –
Beklenen Düzenleme Erkek: 7200 gün 5 yıl erken emeklilik
Beklenti: Bu düzenlemenin, 2026 yılının ilk çeyreğinde TBMM’ye sunulacak Torba Yasa içinde yer alması bekleniyor.
III. Erken Emekli Maaşı Hesaplamasında Kritik Dönemler
Erken emeklilik maaşında, çalışılan döneme göre farklı Aylık Bağlama Oranı (ABO) hesaplama yöntemleri uygulanıyor.
Dönem ABO Etkisi Hesaplama Yöntemi
08.09.1999 Öncesi Yüksek (%76’ya kadar) Gösterge rakamı, katsayı ve ABO esas alınır.
2000 – 2008 Arası Orta (%65’e kadar) Güncelleme katsayısı ve ABO kullanılır.
2008 Sonrası (5510 SK) Düşük (%50’ye kadar) Ortalama kazanç üzerinden hesaplanır.
Öneri: Emekli maaşının yüksek olması için, 2000 yılı öncesi sigortalılık süresinin uzun olması ve son yıllarda yüksek kazançtan prim yatırılması büyük avantaj sağlar.
Henüz resmi bir düzenleme açıklanmamış olsa da, hem kademeli emeklilik sistemi hem de Bağ-Kur prim eşitlemesi, milyonlarca vatandaşın erken emeklilik umudunu canlı tutuyor. Gözler, 2026’da TBMM’ye sunulması beklenen Torba Yasa düzenlemesinde olacak.