Aşı uygulamalarında yıllardır değişmeyen yöntem olan iğneler, yakın gelecekte yerini çok daha basit ve acısız bir yönteme bırakabilir: Diş ipi. Nature Biomedical Engineering dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, grip, COVID-19 ve benzeri hastalıklara karşı geliştirilen aşıların, diş ipi yardımıyla doğrudan diş etine uygulanması etkili bir bağışıklık tepkisi oluşturabiliyor.
Araştırma, North Carolina State Üniversitesi’nden biyomedikal mühendis Harvinder Singh Gill ve ekibi tarafından yürütüldü. Elde edilen bulgular, diş ve diş eti arasındaki “junctional epitel” adı verilen bölgenin, aşı uygulaması için benzersiz bir giriş noktası sunduğunu gösterdi. Bu bölge, diğer mukoza dokularına göre çok daha geçirgen olması sayesinde, aşı bileşenlerinin bağışıklık sistemine daha kolay ulaşmasını sağlıyor.
DİŞ İPİYLE AŞI UYGULANDI, GÜÇLÜ BAĞIŞIKLIK TEPKİSİ OLUŞTU
Araştırma kapsamında, grip aşısı balmumsuz bir diş ipine emdirilerek farelerin diş aralarına uygulandı. Sonuçlar ise dikkat çekici: Diş ipiyle uygulanan aşı, dil altı aşılarına kıyasla çok daha güçlü bir antikor üretimi sağladı. Ayrıca burun yoluyla verilen aşılarda görülebilecek “beyne geçiş riski” bu yöntemde bulunmuyor.
Ekip, yalnızca grip aşısı ile yetinmedi. İnaktive virüsler, mRNA ve protein bazlı aşı türleriyle de benzer uygulamalar yapıldı. Hepsinde diş eti mukozası üzerinden bağışıklık sistemi başarıyla tetiklendi. Üstelik aşı uygulanan farelerin kısa süre sonra yemek yemesi bile, bağışıklık tepkisini etkilemedi.
İNSANLARDA DA TEST EDİLDİ
Araştırmada, floss pick adı verilen plastik diş ipi çubuklarıyla yapılan ön testlerde, insan gönüllülerin yaklaşık yüzde 60’ı, gıda boyası simülasyonu yardımıyla hedef bölgeye başarılı şekilde ulaşmayı başardı. Bu da yöntemin insanlar üzerinde de potansiyel taşıdığını gösteriyor.
Ancak bu yenilikçi yöntemin bazı sınırlamaları da bulunuyor. Gill, “Bu yöntem bebeklerde ya da dişsiz bireylerde uygulanamaz” diyerek, diş eti hastalıklarının da aşının etkinliğini nasıl etkileyeceğini inceleyeceklerini belirtti.
AŞI KORKUSUNA SON VEREBİLİR
Geleneksel iğneler hızlı ve etkili olsa da birçok kişi için korkutucu olabiliyor. Ayrıca kullanılan enjektörlerin biyolojik atık oluşturması, sağlık sistemleri için başka bir yük anlamına geliyor. Diş ipiyle uygulanan aşı yöntemi ise hem ağrısız hem de çevre dostu bir alternatif sunuyor.
Eğer ilerleyen süreçte bu yöntem klinik olarak onay alırsa, aşılanma oranlarını artırabilir ve toplum sağlığında devrim yaratabilir. Özellikle iğne korkusu olan bireyler için büyük bir kolaylık sağlaması bekleniyor.