İstanbul’da 3.6 Büyüklüğünde Deprem Meydana Geldi

TÜRKİYE’DEKİ DİRİ FAY SİSTEMLERİ VE DEPREMSELLİK

KUZEY ANADOLU FAY SİSTEMİ (KAFS) BATI KESİMİNİN (MARMARA YANAL GENİŞLEME SİSTEMİ) ÖZELLİKLERİ

Saros Körfezi – Gaziköy (Tekirdağ) Fayı: Gelibolu yarımadasının doğusunda, Gaziköy-Saros körfezi
arasında, yaklaşık 45 km uzunlukta ve K64D gidişli fay, Saros Körfezi-Gaziköy fayı olarak adlandırılmıştır
(Kamil ve Şentürk 1983, Şaroğlu vd. 1987). Bu bölümde, kademeli sıçramalar yapan ve biribirini tamamlayan birçok
sağ yönlü doğrultu atımlı fay bulunmaktadır. Gaziköy-Evreşe güneyi arasında fay, Eosen yaşlı birimler ile
Miyosen-Pliyosen yaşlı birimleri birbirinden ayırır. Fay, Saros körfezi bölümünde 6 km’lik bir uzunluk boyunca
alüvyonda izlenebilmektedir. 

Marmara Denizi: KAF, Dokurcun vadisinden sonra, Sapanca-Çınarcık ve Geyve-Gemlik olmak üzere iki
ana kola ayrılmaktadır. Marmara Denizi’ne ulaştıktan sonra gerek denizde gerekse batı Marmara bölgesinde KAF’ın
devamı olarak yorumlanabilecek çok sayıda fay yer almaktadır (Şaroğlu vd. 1987). Marmara Denizi içinde çok
sayıda bağımsız fakat birbirini tamamlayan fay yer almaktadır. Dokurcun vadisinden sonra iki ana kola ayrılan
KAF’ın Geyve-Gemlik arasındaki D-B gidişli güney kolu Gemlik körfezinde Marmara Denizi içine girer. Şaroğlu vd.
(1987), K65D gidişli Edincik-Çiftçeşmeler fayının Gevye-Gemlik fayının devamı olabileceğini ileri sürmektedir.

Geyve (Sakarya) – Gemlik (Bursa) Arası: Akyazı güneyinde, Beldibi civarında ikiye ayrılan KAF’ın
güney kolunun Geyve ovası güneyi – Mekece-İznik gölü güney kıyısı – Gemlik körfezi arasında uzanan yaklaşık 100
km uzunlukta K72D gidişli kademeli faylardan oluşan bölümü, Geyve-Gemlik arası bölüm olarak adlandırılmıştır
(Şaroğlu vd. 1987). Geyve güneyinde, Çenge köyü yakınlarında belirginliğini yitiren fay, batıda Mekece civarında
yeniden görünür.

Sapanca (Sakarya) – Çınarcık (Yalova) Arası: KAFZ’nun doğuda Sapanca ile batıda Gölcük arasında
yer alan yaklaşık 125 km uzunlukta ve D-B genel gidişli birkaç parçadan oluşan bölümü, Sapanca-Çınarcık arası
bölüm olarak adlandırılmıştır (Şaroğlu vd. 1987). KAF, Karapürçek ile Sapanca arasında, Akyazı ovasında belirgin
olarak izlenemezken, daha batıda Sapanca gölü güneyinde belirgin olarak görünür. Söz konusu fay, Sapanca ile
Gölcük arasında yaklaşık 55 km uzunlukta, Gölcük-Çınarcık arasında yaklaşık 70 km uzunluktadır. Gölcük-Çınarcık
arasındaki K80D gidişli parça İzmit körfezinin güneyini denetler.

Etili (Çanakkale) Fayı: Etili – Ezine arasında uzanan ve genel gidişi K70D olan yaklaşık 50 km
uzunluktaki fay Etili fayı olarak adlandırılmıştır (Şaroğlu vd. 1987). Fay, Etili-Aşağıçevik arasında K64D,
Aşağıçevik-Bayramiç arasında K45D, Bayramiç-Ezine arasında K75D gidişlerine sahiptir. Şaroğlu vd (1987),
Yenice-Gönen ve Sarıköy faylarının sağ yönlü olması nedeniyle Etili fayının da sağ yönlü olabileceğini  
belirtmişlerdir.

Sarıköy (Balıkesir) Fayı: Sarıköy ile Çan arasında uzanan ve genel gidişi K45D olan yaklaşık 60
km uzunluktaki fay Sarıköy fayı (Şaroğlu vd. 1987) ya da Sarıköy-İnova fayı (Herece 1985) olarak
adlandırılmıştır. Fay, doğuda Gönen çayını keserek Sarıköy ovasını kuzeyden sınırlar, Armutlu köyü batısında
Tahtalı çayını izleyerek Pençe çayı boyunca devam eder ve GB’da İnova düzlüğünü doğudan sınırlar. Fay, ovada,
batı yönünde 1.5 km sıçrama yaparak Yukarıinova kuzeyinde, İnova düzlüğünü batıdan sınırlayarak GB’ya 16 km
devam ederken, Samateli civarında belirginliğini kaybeder. İnova-Çan arasında, 4.5 km genişlikte birbirine
paralel beş ana kırıktan oluşur. Morfolojiyi denetlemesi, Kuvaterner yaşlı çökelleri kesmesi ve 1983 Biga
depremi (Mw=6.1), Sarıköy fayının diri fay olduğunu gösteren en önemli verilerdir. Fay, sağ yönlü doğrultu
atımlı bir faydır.

Edincik (Balıkesir) – Çifteçeşmeler (Balıkesir) Fay Zonu: Bandırma batısında, Kapıdağ
yarımadasından başlayan, Edincik ve batıda Çirkinçavuş-Çifteçeşmeler arasında uzanan K65D genel gidişli yaklaşık
30 km uzunluktaki kırık zonu, Edincik-Çifteçeşmeler fay zonu olarak adlandırılmıştır (Şaroğlu vd. 1987).
Morfolojiyi denetlemesi, Kuvaterner yaşlı çökelleri etkilemesi ve üzerindeki tarihsel depremler nedeniyle, söz
konusu fay zonu diri fay olarak kabul edilmiştir.

Manyas (Balıkesir) Fayı: Doğuda Mustafakemalpaşa ile batıda Gönen arasında uzanan yaklaşık 70 km
uzunluktaki BKB-DGD gidişli kırıklardan oluşan fay Manyas fayı olarak adlandırılmıştır (Şaroğlu vd. 1987). Bu
fayın kuzeyinde Manyas gölü, güneyinde ise Manyas yer alır. Bu zonun içindeki en belirgin parça, güneyden kuzeye
doğru Mustafakemalpaşa’dan geçen ve yaklaşık 25 km uzunlukta olan Çörtük-Çeltikçi parçasıdır.  Manyas
fayının Beyköy-Azatlı arasındaki ikinci parçası D-B doğrultulu ve 19 km uzunluktadır. Manyas fayının
Kepekler-Gönen arasında uzanan 42 km’lik diğer bir parçası D-B genel gidişlidir (Şaroğlu vd. 1987). Manyas
fayının Gönen-Salur arasında uzanan 21 km’lik bölmü en belirgin izlenebilen parçasını oluşturur. 1964 Manyas
depreminde (Ms=7.0) en fazla hasar, bu parça boyunca yoğunlaşmıştır. Manyas fayı, Kemalpaşa çayı ve Canbalı
deresini 1 km sağ yönde ötelemiştir. Bu veriler, fayın normal bileşenli sağ yönlü doğrutu atımlı fay
karaketerinde olduğunu göstermektedir (Şaroğlu vd. 1987)

Yenice (Çanakkale) – Gönen (Balıkesir) Fayı: Yenice-Gönen arasında uzanan ve K65D genel gidişli
yaklaşık 70 km uzunluktaki fay Yenice-Gönen fayı olarak adlandırılmıştır (Herece 1985, Şaroğlu vd. 1987). Manyas
fayı, Gönen-Çakmak arasında güneye sıçrayarak, Yenice-Gönen fayı olarak devam eder. Söz konusu fay, Küpçıktı,
Korudeğirmen köyünden geçerek, Gönen güneyini izler, Muratlar, Gaybular, Ortaoba, Çamköy, Kuduzlar, Karaköy
boyunca gözlenir ve Çakırlar’a kadar devam eder. Daha sonra Yenice güneyinden geçerek batıda Sazak batısına
kadar uzanır. Morfolojik şekiller, 1953 Yenice-Gönen depremi (Ms=7.2) yüzey kırığı (Ketin ve Roesli 1953) ve fay
düzlemi çözümleri (McKenzie 1972), fayın sağ yönlü doğrultu atımlı bir fay ve diri fay olduğunu açıkça ortaya
koymuştur.

Ulubat (Bursa) Fayı: Bursa batısında, Ulubat gölü güneyi boyunca uzanan yaklaşık 30 km
uzunluktaki fay, Ulubat Fayı olarak adlandırılmıştır (Şaroğlu vd. 1987). Fay, Çalı-Hasanağa arasında D-B
gidişli, Hasanağa-Doğancı arasında, K65D gidişli olup, Ulubat Gölü’nü güneyden sınırlar. Morfolojik veriler,
fayın eğim atımlı normal fay olduğunu göstermektedir.

KAFS MARMARA SEGMENTİ ÜZERİNDE MEYDANA GELEN  TARİHSEL VE ALETSEL DÖNEM (M ? 5.5) DEPREM AKTİVİTESİ:

Tarihsel Dönem Depremleri: 1509 İstanbul, 1556 Doğu Marmara, 1567 İzmit, 1577 Balıkesir, 10
Eylül 1688 Karesi, 1 Haziran 1707 Biga, 25 Mayıs 1719 İzmit, 10 Haziran 1730 Saros, 6 Mart 1737 Biga, 19 Mart
1737 Biga, 29 Temmuz 1752 Trakya, 2 Eylül 1754 İzmit, 26 Kasım 1756 Trakya, 22 Mayıs 1766 Marmara, 5 Ağustos
1766 Mürefte, 10 Temmuz 1894 İstanbul depremleri 

Aletsel Dönem Depremleri: 18 Aralık 1901 Ayvalık (Ms=5.9), 9 Ağustos 1912 Şarköy-Tekirdağ
(Ms=7.4), 4 Ocak 1935 Gönen-Balıkesir (Ms=6.2, Ms=6.0), 6 Ekim 1944 Edremit Açıkları (Ms=6.8), 18 Eylül 1963
Yalova–Çınarcık (Ms=6.3), 6 Ekim 1964 Karacabey-Bursa (Ms=7.0), 27 Mart 1975 Saros (mb=5.5), 17 Ağustos 1999
Gölcük-Kocaeli (Mw=7.6), 12 Kasım 1999 Düzce-Bolu (Mw=7.1) depremleri 

Kaynak :

•  Demirtaş, R.  Türkiye Diri Fayları, Deprem Etkinlikleri, Paleosismolojik Çalışmalar ve Gelecek
  Deprem Potansiyelleri.
•  F. Tuba Kadirioğlu, Recai F. Kartal, Tuğbay Kılıç, Doğan Kalafat, Tamer Y. Duman, Selim Özalp, Ömer
  Emre, An Improved Earthquake Catalogue (M ? 4.0) For Turkey And Near Surrounding (1900-2012). 2nd European
  Conference on Earthquake Engineering and Seismology, İstanbul Aug. 25-29,2014.Page:411-422 (Proceedings
  Book)