Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Yerköy İlçe Müdürlüğü, ülkemizin önemli ekonomik ve sosyal sorunlarından biri olan kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında bilgilendirme ve farkındalık faaliyetlerine devam ediyor.
Rehberlik ve Bilgilendirme Faaliyetleri Sürüyor
SGK tarafından her yıl olduğu gibi bu yıl da kayıt dışı istihdamla mücadele amacıyla çeşitli rehberlik ve bilgilendirme çalışmaları gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda, kurum yetkilileri tarafından sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve iş dünyası temsilcileri ziyaret edilerek kayıt dışı istihdamın önlenmesine yönelik bilgilendirmeler yapılıyor.
Kayıt dışı istihdamın çok yönlü bir sorun olduğuna dikkat çeken yetkililer, bu sorunun sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini de tehdit ettiğini vurguluyor.
Kayıt Dışı İstihdam Nedir?
SGK yetkilileri, kayıt dışı istihdamı “çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumu’na hiç bildirilmemesi ya da çalışma gün veya ücretlerinin eksik bildirilmesi” olarak tanımlıyor. Yani sadece sigortasız işçi çalıştırmak değil, çalışma süresi veya maaşın eksik bildirilmesi de kayıt dışı istihdam kapsamına giriyor.
Bu durumun hem çalışanlar hem de işverenler açısından ciddi sonuçları bulunuyor. Çalışanların sigortalı olarak çalıştırılması anayasal bir hak ve aynı zamanda yasal bir zorunluluk. İşverenlerin sigortasız işçi çalıştırma hakkı olmadığı gibi, çalışanların da sigortasız çalışmayı talep etme hakkı bulunmuyor.
SGK, özellikle emekli aylığı, dul ve yetim aylığı ya da sosyal yardım alan bazı kişilerin sigortasız çalışmayı tercih etmeleri durumunda, işverenlerin yasal sorumluluklarını göz ardı etmemeleri gerektiği uyarısında bulunuyor.
Kayıt Dışılığın Topluma ve Ekonomiye Etkileri
Kayıt dışı istihdamın hem bireysel hem de toplumsal düzeyde olumsuz sonuçlar doğurduğu belirtiliyor.
Bu kapsamda kayıt dışı çalışan bir işçi:
-
Emekli olma hakkından yararlanamaz,
-
Malullük veya ölüm aylığı alamaz,
-
İşsizlik sigortası ve sağlık hizmetlerinden faydalanamaz,
-
İş kazası ve meslek hastalığı gibi durumlarda korumasız kalır,
-
Ücret, yıllık izin, doğum izni, ihbar ve kıdem tazminatı gibi haklardan mahrum olur.
Ayrıca, kayıt dışı işçi çalıştıran işverenler de yüksek idari para cezalarıyla karşılaşabiliyor.
Denetimler sonucunda bir işçiyi bir yıl boyunca kayıt dışı çalıştırdığı tespit edilen işverene, 14 asgari ücrete kadar idari para cezası uygulanabiliyor. Bununla birlikte, söz konusu döneme ait sigorta primleri gecikme faizi ve cezasıyla tahsil ediliyor.
Bu durum, işyerlerinin sigorta prim teşviklerinden, devlet desteklerinden, hibe ve kredi avantajlarından yararlanamamasına da yol açıyor. Ayrıca iş kazaları veya meslek hastalıklarında işverenler ciddi idari ve adli yükümlülüklerle karşı karşıya kalabiliyor.
Yetkililer, kayıt dışı istihdamın vergi kayıplarına, haksız rekabete, sosyal güvenlik açıklarına ve gelir dağılımı bozukluklarına neden olduğunu; dolayısıyla hem ekonomik hem sosyal dengeleri olumsuz etkilediğini ifade ediyor.
Bilgi Edinme, İhbar ve Şikayet Yolları
Çalışanların sigortalı olarak bildirilip bildirilmediklerini öğrenmeleri için pek çok kolay yöntem bulunuyor.
Vatandaşlar, PTT’den alınan e-Devlet şifresi ile www.turkiye.gov.tr adresinden sigorta durumlarını sorgulayabiliyor. Ayrıca “ALO 170” Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi üzerinden 7 gün 24 saat bilgi alabiliyorlar.
Sigortasız çalıştırıldığını veya ücretinin eksik bildirildiğini düşünen çalışanlar, ihbar ve şikayetlerini ALO 170, SGK il/ilçe müdürlükleri, ya da CİMER (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi) üzerinden iletebiliyor.
SGK’dan Topluma Çağrı
SGK Yerköy İlçe Müdürlüğü yetkilileri, kayıt dışı istihdamla mücadelenin ancak toplumun tüm kesimlerinin desteğiyle mümkün olabileceğini vurguluyor. Yetkililer, “Kayıt dışı istihdam, hem çalışan hem de işveren için uzun vadede zarar doğurur. Sosyal güvenlik bilinciyle hareket etmek, geleceğimizi güvence altına almak demektir.” mesajını verdi.