Yeni Toplu Konut İdaresi (TOKİ) sosyal konut projesi kapsamında başvurular 10 Kasım tarihinden itibaren alınmaya başlandı. TOKİ kiralık olabilir mi? sorusu da bu nedenle merak ediliyor.
Türkiye genelinde düşük ve orta gelirli vatandaşları uygun şartlarla ev sahibi yapma misyonuyla hayata geçirilen TOKİ sosyal konut projelerinde, konutların sahiplerine teslim edilmesinin ardından en çok gündeme gelen konuların başında “kira ve devir yasağı” maddesi gelmektedir.
Bu konutların esas amacı, hak sahiplerinin oturma ihtiyacını karşılamak olduğu için, ödemesi bitmeyen, taksiti devam eden ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nde şerhli bulunan konutların üçüncü kişilere kiralanması veya satılması belirli şartlara ve sürelere tabi tutulmaktadır. Peki, ödemesi bitmeyen, taksiti devam eden TOKİ kiralık verilir mi? Toki evleri kiraya verilebilir mi, genel kaideler nedir?
TOKİ’nin toplumsal konut projelerinin ana hedefi, konut sahibi olmayan düşük gelirli vatandaşların kendi evlerinde yaşamalarını sağlamaktır. Bu hedef doğrultusunda, TOKİ konutlarında genel bir kira ve devir yasağı bulunmaktadır. Genel Kural: TOKİ ile yapılan anlaşmalarda, genellikle evin borcu tamamlanana kadar veya Tapu üzerindeki kısıtlama kaldırılana kadar evin kiraya verilmesi yasaktır.
Bu süre, projenin özelliğine göre değişmekle birlikte, uzun bir zaman (örneğin 10-15 yıl) sürebilir. Taksitleri devam eden TOKİ evi kiralanabilir mi? Taksit ödemesi sürmekte olan, yani borcu tamamlanmamış bir TOKİ konutunun kiraya verilmesi, sözleşmeye uymazlık oluşturur.
TOKİ, borç ödenene kadar konutun tapusuna “ipotek” veya “satılamaz/kiralanamaz” notu koyar. Bu not, evin kiralanmasını veya satılmasını engeller. Kiralama yasağına uymayan davranışlar saptandığında, TOKİ sözleşmeyi tek taraflı olarak sonlandırma hakkına sahiptir. Bu durumda, ev geri alınabilir ve ödenen taksitler iade edilebilir (genellikle yasal kesintilerle birlikte). Kiralama Yasaklarından İstisnalar Kimi zaman TOKİ, hak sahibinin mecburi nedenlerle evini kiraya vermesine müsaade edebilir. Bu özel durumlar şunlardır:
Zorunlu Yer Değiştirme: Hak sahibinin iş sebebiyle farklı bir şehre atanması ve bu durumu resmi evraklarla (atanma kararı vb.) kanıtlaması. Sağlık Problemleri: Hak sahibinin veya birinci derece yakınının sağlık sorunları sebebiyle farklı bir konumda yaşama zorunluluğu. Özel Yetki: TOKİ’ye dilekçe vererek, şartlı bir sebep ile özel yetki istenmesi. Ancak bu yetkiler, kiralama yasağını kesinlikle kaldırmaz; yalnızca belirli bir zaman dilimi için özel bir durum oluşturur ve genellikle TOKİ’nin onayına bağlıdır.
TOKİ evi ne zaman kiraya verilebilir? Bir TOKİ evinin resmi olarak kiralanabilmesi için asli koşul şöyledir: Borç Tamamlanması: Evetin tüm ödemelerinin yapılmış olması ve TOKİ’ye olan borcun tamamen ödenmiş olması gerekmektedir. Tapudaki Açıklamanın Kaldırılması: Borç ödendikten sonra TOKİ tarafından evin tapusundaki “satılamaz/kiralanamaz” notunun kaldırılması. Bu adımlar tamamlandıktan sonra ev, tipik bir emlak gibi sahibin serbest kontrolüne geçer ve kiralanabilir.
TOKİ’NİN KİRALIK EV PROJESİ
Projenin bir kısmında TOKİ direkt olarak halka kiralamak için evler inşa ediyor. Bu yöntem şu an için sadece İstanbul’da başlatılıyor. Pazar fiyatının altında, neredeyse yarı fiyatına kiraya verilecek bu evlerden belirlenen şartlara uyan vatandaşlar yararlanabilecek. Kiralık toplu konutlar 3 yıl süreyle kiraya veriliyor.
Başvuru sahipleri arasından hak sahipleri çekilişle belirleniyor. Konutlar düzenli kontrol ediliyor ve oturma zorunluluğu bulunuyor. Alt kiracılara verilmesi kesinlikle yasaktır.