Çapanoğlu Camii, Anadolu’da Türk Barok Mimarisinin Önemli Örneği

Çapanoğlu Camii, Yozgat’ın merkezî bir noktasında, Cumhuriyet Meydanı yakınında ve İstanbulluoğlu Mahallesi’nde yer alır. Halk arasında Büyük Cami veya Ulucami olarak bilinen bu yapı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Avrupa etkisinde gelişen Türk mimari tarzının Anadolu’daki önemli örneklerinden biridir.

Camii, iki ayrı tarihte inşa edilmiştir: İlk bölümüne “içeri cami”, sonradan eklenen bölümüne ise “dışarı cami” denir.

İçeri Cami

Güney parçasını oluşturan içeri cami, harimin orta kapısının üzerindeki kitâbeye göre, Bozok sancağı valisi Çapanoğlu Mustafa Bey tarafından 1193 (1779) yılında yaptırılmıştır. İçeri caminin duvarları, kemer kavsleri ve karınlarında mermer taklidi boyamalarla süslenmiştir.

Dışarı Cami

Dışarı cami olarak bilinen ve içeri camiye kuzeyden eklenmiş olan bu bölüm, Mustafa Bey’in kardeşi Süleyman Bey tarafından 1208 (1793-94) yılında inşa edilmiştir. Bu bölümde, ana kubbe içinde ve pandantiflerde kıvrık dallar, yapraklar, çiçekler ve meyvelerle yapılan süslemeler dikkat çeker. Ayrıca, dış camiden harime girişteki ilk taç kapı, zengin bir kompozisyona sahiptir; akantus yaprakları, C ve S kıvrımları, deniz kabuğu motifleri mihrap çevresini taçlandırmaktadır. Minber ise renkli damarlı mermerlerden, barok motiflerle süslenmiştir.

Türbe

İç ve dış caminin birleştiği kuzeydoğu köşesinde yer alan türbe, beyaz kesme taşından yapılmış, küçük kubbeli bir yapıdır. Türbeye dış cami içine açılan yuvarlak kemerli bir kapıdan girilir. Yapı içinde çeşitli büyüklüklerde 18 sanduka bulunur; bunlar Çapanoğlu ailesi ve Yozgat eşrafına aittir.

Çapanoğlu Camii, iç süslemesi ve mimari aksamıyla Batı sanatı etkisini taşıyan ve Türk barokunun Anadolu’daki önemli örneklerinden biridir.