İsilik Nedir? İsilikten Nasıl Kurtulabilirsiniz?

Tıbbi adıyla miliaria, ter bezlerinin tıkanması sonucu terin cilt altında birikmesiyle oluşan, genellikle yaz aylarında veya sıcak iklimlerde görülen yaygın bir cilt rahatsızlığıdır. Bu durum özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda yaygındır. Ancak yoğun terleme yaşayan erişkinlerde de görülebilir. Ciltte küçük, kırmızı ya da renksiz kabarcıklar şeklinde belirir ve genellikle kaşıntılıdır. Genellikle zararsızdır ama rahatsızlık verici olabilir.

Ter bezlerinin tam gelişmemiş olması, cildin aşırı sıcak ortamlara maruz kalması, sıkı giyinme ya da uzun süre yatakta kalma gibi faktörler isilik oluşumunu kolaylaştırır. Tedavisi genellikle basittir ve uygun cilt bakımı ile birkaç gün içinde geçebilir. Ancak bebeklerde ya da hassas bireylerde isilik kalıcı hale gelebilir ve özel bakım gerektirebilir.

İsilik, ter bezlerinin veya ter kanallarının tıkanması sonucu terin cilt altında hapis olmasıyla ortaya çıkan bir cilt sorunudur. Bu tıkanıklık, cildin üst tabakalarında sıvı birikmesine ve dolayısıyla kabarcık ya da küçük kızarıklıkların oluşmasına neden olur. Özellikle sıcak, nemli ortamlarda ya da aşırı terleme durumlarında daha sık görülür. İsilik genellikle şu üç formda sınıflandırılır:

• Miliaria crystallina: En hafif formdur. Cildin yüzeyine yakın yerlerde ter birikmesi sonucu renksiz ya da beyaz, içi su dolu küçük kabarcıklar oluşur. Ağrısızdır, kaşıntı yapmaz.
• Miliaria rubra: Halk arasında en sık görülen formudur. Kızarıklık, batma ve kaşıntı hissi ile kendini gösterir. Islak, sıcak cilt bölgelerinde daha sık görülür.
• Miliaria profunda: Nadir ve daha ciddi bir formdur. Ter cildin daha derin katmanlarında birikir. Sert, derin cilt altı nodülleri oluşur ve cilt kuru görünür.

Genellikle yüz, boyun, göğüs, sırt, koltuk altı ve kasık bölgelerinde oluşur. Sıcak ortamlarda terleme arttıkça risk yükselir. Bebeklerde ise bez bölgesi, ense ve sırt gibi terlemeye meyilli alanlar daha sık etkilenir.

İsilik Belirtileri

Cildin yapısına ve tıkanıklığın derinliğine göre farklı şekillerde kendini gösterebilir. Hafif vakalarda yalnızca küçük kabarcıklar oluşurken daha şiddetli durumlarda kaşıntı, batma hissi ve iltihaplanma da görülebilir. İsiliğin belirtileri genellikle sıcaklık arttıkça kötüleşir ve terleme sona erdiğinde ya da cilt serinletildiğinde azalır. İsilik belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Ciltte küçük, içi sıvı dolu kabarcıklar: Miliaria crystallina’da şeffaf ve ağrısızken, miliaria rubra’da kızarık ve kaşıntılı olabilir.
• Kızarıklık: Özellikle boyun, göğüs, sırt ve kıvrım bölgelerinde hafif ya da yaygın kızarıklıklar oluşabilir.
• Kaşıntı ve batma hissi: Özellikle miliaria rubra formunda belirgindir.
• Yanma ve cilt hassasiyeti: Sürtünme veya terleme ile artabilir.
• Ciltte tahriş ya da soyulma: Şiddetli ya da sürekli kaşımaya bağlı olarak gelişebilir.

Belirtiler özellikle çocuklarda ve bebeklerde huzursuzluk, uykusuzluk ve ağlama gibi ikincil davranışsal sorunlara da neden olabilir. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde erken müdahale önemlidir.

İsilik Neden Olur?

Ter bezlerinin çıkış kanallarının tıkanması sonucu oluşur. Tıkanıklık sebebiyle ter cilt altına sızar ve burada iltihaplanma ya da kabarcıklara neden olur. Bu durum çoğunlukla sıcak, nemli havalarda ya da vücudun uzun süre ısıya ve neme maruz kaldığı koşullarda meydana gelir. Yeni doğan bebeklerde ter bezleri henüz tam gelişmediğinden isilik daha sık görülür. İsiliğin en yaygın nedenleri şöyledir:

• Aşırı sıcak ve nemli hava: Terlemeyi artırarak ter kanallarının dolmasına ve tıkanmasına yol açar.
• Sıkı ve hava geçirmeyen kıyafetler: Terin buharlaşmasını engeller, cildin nefes almasını kısıtlar.
• Uzun süre yatakta kalma: Özellikle hastanede yatan veya hareket edemeyen bireylerde, sırt ve bel bölgelerinde isilik oluşabilir.
• Kalın giysiler veya sentetik kumaşlar: Havanın dolaşımını engeller, terin cilt yüzeyinden uzaklaşmasını zorlaştırır.
• Yoğun fiziksel aktivite: Vücut ısısını artırarak ter üretimini hızlandırır.
• Bebeklerde aşırı giydirme ve yetersiz havalandırma: Yeni doğanların vücut ısılarını dengeleme becerisi zayıf olduğundan kolayca terleyip isilik olabilirler.

İsilik Nasıl Geçer?

Genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçebilen bir cilt sorunudur. Ancak doğru bakım ve bazı basit önlemlerle bu süreç hızlandırılabilir, belirtiler hafifletilebilir. En temel tedavi yaklaşımı cildin serin, kuru ve temiz tutulmasıdır. Aşırı sıcak, terleme ve cilt sürtünmesi isiliği artırabileceği için bu faktörlerden kaçınmak iyileşme sürecinin temelini oluşturur. İsiliği geçirmek için uygulanabilecek temel adımlar şöyledir:

• Serin ortamda kalmak: Odanın iyi havalandırılması, vantilatör ya da klima kullanımı isiliği hafifletir.
• Cildi kuru tutmak: Terli bölgeler temiz, yumuşak bir bezle silinmeli ve kuru bırakılmalıdır.
• İnce ve pamuklu giysiler tercih etmek: Nefes alan kumaşlar cildin hava almasını sağlar, terin buharlaşmasına yardımcı olur.
• Duş almak: Ilık suyla yapılan kısa duşlar ciltteki teri temizler ve gözenekleri açarak rahatlama sağlar.
• Ciltte tahrişe neden olacak ürünlerden kaçınmak: Parfümlü sabunlar, losyonlar ve yoğun yağlı kremler ter kanallarını tıkayabilir.
• Kaşımamak: Kaşıma cildi tahriş eder ve enfeksiyon riskini artırır. Kaşıntı varsa soğuk kompres uygulanabilir.

İsiliğe Ne İyi Gelir?

İsiliği hafifletmek ve iyileşme sürecini desteklemek için evde uygulanabilecek doğal ve medikal bazı yöntemler mevcuttur. Bu yöntemler ciltteki tahrişi azaltır, ter kanallarının açılmasına yardımcı olur ve isiliğin neden olduğu rahatsızlık hissini hafifletir. İsiliğe iyi gelen yöntemler şunlardır:

• Soğuk kompres: Temiz bir bezi soğuk suyla ıslatarak isilikli bölgeye uygulamak kaşıntı ve batma hissini azaltır.
• Yulaf banyosu: Ilık suya ezilmiş yulaf ekleyerek yapılan banyo, cildi yatıştırır ve kızarıklığı hafifletir.
• Aloe vera jeli: Doğal aloe vera, anti-enflamatuar etkisiyle hem ferahlık sağlar hem de kızarıklığı azaltır.
• Talk pudrası veya bebek pudrası: Ciltteki nemi emer, sürtünmeyi azaltır ve terlemeye karşı bariyer oluşturur.
• Nişasta banyosu: Pirinç nişastası eklenmiş suyla banyo, teri emer ve cildi kurutur.

Bebeklerde İsilik Neden Olur?

Bebeklerde isilik, ter bezlerinin henüz tam gelişmemiş olması nedeniyle oldukça sık görülen bir durumdur. Özellikle yeni doğanlarda ve ilk 6 ay içindeki bebeklerde cildin hassas yapısı ve vücut ısılarını düzenleyememe yeteneklerinin zayıf olması, isilik oluşumunu kolaylaştırır. Genellikle yaz aylarında, bez bölgesinde, boyun çevresinde, sırt ve göğüs gibi terlemeye eğilimli alanlarda ortaya çıkar. İsilik bebeklerde yaygın olsa da genellikle zararsızdır. Ancak kaşıntı ve huzursuzluk yaratabileceği için uygun bakım yapılması önemlidir.

Bebeklerde İsilik Nasıl Geçer?

En önemli yöntem, bebeğin cildini kuru ve serin tutmaktır. İsiliğe neden olan en temel faktör terleme olduğu için bebeğin vücut ısısını yükseltecek her türlü etken ortadan kaldırılmalıdır. Bunun için öncelikle bebeğin bulunduğu ortamın sıcaklığı düşürülmeli, oda serin ve iyi havalandırılmış hale getirilmelidir. Ardından aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:

• Giydirilen kıyafetlerin sayısı azaltılmalı, hava alabilen, pamuklu ve bol giysiler tercih edilmelidir.
• Özellikle sıcak havalarda bebek gereğinden fazla kat kat giydirilmemeli, başına kalın şapkalar ya da örtüler koyulmamalıdır.
• Bebeğin cildi sık sık kontrol edilmeli ve terlediğinde hemen yumuşak bir bezle silinerek kurulanmalıdır.
• Bez bölgesinde oluşan isiliklerde, alt değiştirme sıklığı artırılmalı, bebek uzun süre nemli bezle bırakılmamalıdır.
• Her alt değişiminden sonra bölge iyice kurulanmalı ve tercihen çinko oksit içeren pişik önleyici kremler sürülmelidir.
• Bebeği yıkarken suyun ılık olmasına dikkat edilmelidir. Sıcak su cildi daha da tahriş edebilir.
• Banyoda parfümsüz, katkı maddesi içermeyen bebek sabunları tercih edilmeli, banyodan sonra cilt kurulanmalı ve losyon gibi terlemeyi artırabilecek ürünlerden kaçınılmalıdır.

Bazı anneler, doktor önerisiyle aloe vera jeli veya papatya gibi yatıştırıcı etkisi olan bitkisel özleri kullanabilir. Ancak her doğal ürün bebek cildine uygun olmayabileceği için bu tür uygulamalarda mutlaka doktora danışmak gerekir.

İsilik genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak belirtiler şiddetliyse, ciltte iltihap, sarı kabuklanma ya da akıntı oluşmuşsa ya da bebeğin ateşi varsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Çünkü bu tür durumlar bakteriyel enfeksiyonun habercisi olabilir. Ayrıca isilik sık sık tekrarlıyorsa bebeğin ortam koşulları, giyim şekli ve cilt bakımı alışkanlıkları gözden geçirilmelidir.