Teheccüd, Arapça kökenli bir kelime olup sözlükte “uyumak, uyanmak veya uykudan güçlükle kalkmak” anlamlarına gelir. Terim olarak, geceleyin uyuduktan sonra kalkılarak kılınan nafile namaza işaret eder (Hatîb eş-Şirbînî, I).
Teheccüd Namazı Ne Zaman Kılınır?
Teheccüd namazı, yatsı namazından sonra bir miktar uyuyup kalktıktan sonra fecr vaktine (imsak vaktinin başlangıcı, sabah namazı vakti) kadar kılınır.
Fecr Vakti Nedir?
Fecr vakti, günün ağardığı ve sabah namazı vaktinin başladığı alacakaranlık zamanıdır. Bu vakit, aynı zamanda oruç tutmak için imsakın başladığı vakittir.
Teheccüd Namazının Faziletleri
Teheccüd namazı, Kur’an-ı Kerim’de ve hadislerde büyük önem taşır. Gece ibadeti, Müslümanların Allah’a yakınlaşması ve huzur bulması için teşvik edilmiştir.
Kur’an-ı Kerim’de Teheccüd Namazı
Teheccüd, adını İsrâ Suresi’nin 79. ayetinde geçen “tehecced” ifadesinden alır:
“Gecenin bir kısmında kalk, sana mahsus bir nafile olarak teheccüd kıl; umulur ki Rabbin seni övülmüş bir makama ulaştırır.” (İsrâ 17/79)
Hadislerde Teheccüd Namazı
Peygamber Efendimiz (sas), teheccüd namazının faziletiyle ilgili şöyle buyurmuştur:
- “Her kim gece uyanır, ailesini de uyandırır ve iki rekât namaz kılarsa, Allah’ı çok zikreden erkekler ile kadınlardan yazılır.” (Ebû Dâvûd, Tefrî‘u Evbâbi’l-Vitr, 13)
- “Farz namazlardan sonra en faziletli namaz gece namazıdır.” (Müslim, Sıyâm, 202-203)
Resûl-i Ekrem ayrıca, teheccüd kılmayı niyet edip uyanamayan kişinin de niyeti nedeniyle gece ibadeti yapmış gibi sevap alacağını belirtmiştir (İbn Mâce, “Metü’s-Salât”, 177; Nesâî, “Kıyâmü’l-Leyl”, 63).
Teheccüd Namazı Kaç Rekâttır?
Teheccüd namazı, en az iki rekât, genellikle ise sekiz rekât olarak kılınır. Daha fazla kılmak isteyenler için bu sayı artırılabilir. İki rekâtta bir selâm vermek daha faziletli kabul edilir.
Teheccüd Namazı Nasıl Kılınır?
- Birinci Rekât:
- “Niyet ettim Allah rızası için teheccüd namazı kılmaya.” diye niyet edilir.
- İftitah tekbiri alınır (Allahu Ekber).
- Sübhaneke, Euzü-Besmele, Fatiha ve Kur’an’dan bir sure okunur.
- Rükû ve secdeler yapılır.
- İkinci Rekât:
- Ayağa kalkılır. Besmele, Fatiha ve bir sure okunur.
- Rükû ve secdeler yapılır.
- Oturularak Ettehiyyatü, Allahümme Salli, Allahümme Barik duaları okunur.
- Sağ ve sol tarafa selam verilerek namaz tamamlanır.
Teheccüd Namazında Peygamber Efendimizin (sas) Uygulamaları
Peygamberimiz (sas), teheccüd için kalktığında:
- Dişlerini misvakla temizler, abdest alırdı.
- Namaz öncesinde çeşitli dualar yapardı. Örneğin:
“Allah’ım! Sana teslim oldum, sana iman ettim, sana dayandım, sana yöneldim. Beni bağışla, yalnız sensin ilahım!” (Tirmizî, Deavât, 29)
Teheccüd Namazının Hükmü ve Önemi
Teheccüd namazı, Hz. Peygamber’e farz olarak emredilmişken (Müzzemmil 73/1-7), ümmeti için sünnettir. Peygamberimizin sürekli kıldığı bir ibadet olan teheccüd, Müslümanlar için Allah’a yakınlaşma vesilesi olarak görülür.
Teheccüd Namazı ve Gece Namazı Arasındaki Fark
- Teheccüd Namazı: Uykudan kalktıktan sonra kılınır.
- Gece Namazı: Hiç uyumadan yatsıdan sonra kılınır.
Teheccüd namazı, ruhaniyet ve huzur dolu bir ibadet olarak Kur’an ve sünnette teşvik edilmiştir. Gece ibadetiyle kişi, Allah’a yakınlaşır, günahlarından arınır ve manevi bir güç kazanır. Teheccüd, kulluk bilincini artırarak Müslüman’ın ahiret yurduna hazırlık yapmasına vesile olur.
Teheccüd Namazı Duaları Nelerdi?
Teheccüd Namazında Okunan Dualar
1. Allah’a Hamd ve Şükür Duası
Peygamber Efendimiz (sas), teheccüd namazında şu duayı okurdu:
اللهم لك الحمد أنت رب السماوات والأرض ومن فيهن…
“Allah’ım! Sana hamdolsun. Sen göklerin ve yerin Rabbi, onların içindekilerin nurusun. Sana teslim oldum, sana iman ettim, sana tevekkül ettim. Gizli ve açık bütün günahlarımı bağışla. Senden başka ilah yoktur.”
(Buhari, Teheccüd, 1; Tirmizi, Deavat, 29)
2. Mağfiret ve Hidayet Duası
Efendimiz (sas) gece ibadetine kalktığında sık sık şu duayı yapmıştır:
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي ذَنْبِي كُلَّهُ، دِقَّهُ وَجِلَّهُ، أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ، عَلَانِيَتَهُ وَسِرَّهُ…
“Allah’ım! Bütün günahlarımı bağışla. Küçüğünü de büyüğünü de, ilkini de sonunu da, gizlisini de açığını da bağışla.”
(Müslim, Müsâfirîn, 201)
3. Dua ve Tevbe Duaları
Namaza başlamadan önce veya namaz sırasında Efendimiz’in yaptığı şu dua da teheccüd namazına uygun bir duadır:
رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ…
“Rabbimiz! Bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi cehennem azabından koru.”
(Bakara Suresi, 201/2)
Teheccüd Namazından Sonra Yapılan Dualar
1. İstiğfar Duası
“Allah’ım! Sen affedicisin, affetmeyi seversin, beni affet!”
(Tirmizi, Daavat, 85)
2. Tüm İhtiyaçlar İçin Dua
Teheccüd, kulun Rabbine en yakın olduğu anlardan biridir. Bu vakitte dünya ve ahiret ihtiyaçlarına dair samimi dualar yapılabilir. Peygamberimiz (sas), bu saatlerde yapılan duaların kabulüne dair müjde vermiştir.
Teheccüd İçin Genel Tavsiyeler
- Teheccüde kalkmadan önce şu kısa dua okunabilir:
“Allah’ım, beni kendi yoluna hidayet et, kulluğumu güçlendir.”
Teheccüd, Allah’a yakınlık ve dua için eşsiz bir zaman dilimidir. Bu vakitte yapılan dualar, kulun gönlünden Rabbine bir çağrı niteliği taşır.